  Wróć do strony głównej...
Architektura drewniana
W Rabce-Zdroju zachowało się stosunkowo dużo budowli drewnianych. Jeszcze w latach 30. XX wieku wille o ścianach z płazów (bali) lub o konstrukcji drewnianej oszalowane deskami, często kryte gontem stanowiły prawie trzy czwarte nowo wznoszonych budynków mieszkalnych przeznaczonych dla kuracjuszy i dla stałych mieszkańców. Ze względu na funkcje (przeznaczenie), jakie budowle drewniane w momencie ich wzniesienia i początkowego użytkowania pełniły, można je podzielić na cztery grupy: I. budowle kościelne, II. zagrody miejskie, III. wille uzdrowiskowe, IV. rezydencje. Występował także typ pośredni chałup z pokojami na wynajem, kiedy to bardziej przedsiębiorczy rolnicy nadbudowywali wzwyż lub poszerzali poprzez dodanie alkierzy swoje domy i część pomieszczeń wynajmowali wczasowiczom. Na każdy z wymienionych typów budowli można znaleźć w naszym mieście liczne przykłady.
Choć ustąpiło pola domom murowanym budownictwo drewniane nie zamarło i nadal powstaje, oprócz domów mieszkalnych, niekiedy używanych tylko sezonowo, stawiane są także, drewniane obiekty małej architektury – wiaty, kioski, a ostatnio piękne pawilony tężni i pijalni wód leczniczych połączonych przewiązką. I jeszcze jedno – budynków drewnianych jest więcej niż widać. Część z nich została obłożona różnymi materiałami termoizolacyjnymi i otynkowana, na innych wymieniono dachy na ceramiczne i blaszane.
Budownictwo kościelne: U zbiegu ulic Orkana i Sądeckiej, na nie wysokiej skarpie pradoliny rzeki Raby znajduje się najcenniejszy w Rabce-Zdroju zespół architektury drewnianej. Tworzy go stary kościół św. Marii Magdaleny wzniesiony w latach 1600-1606 o pięknej barokowej bryle, z dobudowaną w XVIII w. wieżą zwieńczoną tzw. izbicą i hełmem z latarnią. Dach kryty gontem, po środku nad nawą ma wieżyczkę z sygnaturką. Wnętrze wieżycy zawiera przedsionek, korytarz i cztery sale ekspozycyjne Muzeum im. Władysława Orkana istniejącego w tym kościele od 1936 r. Wyposażenie nawy pochodzi z XVII, XVIII i XIX w., do najcenniejszych zabytków należy grupa figuralna Ukrzyżowania, neobarokowy ołtarz główny, rokokowe ołtarze boczne i używane do dziś organy z chórem z 1778r. Ściany pokrywają polichromie wykonane w 1802 r. przez miejscowego proboszcza Andrzeja Antałkiewicza, widoczne są też resztki polichromii z 1628 r.
 Kościół otoczony jest kamiennym murem (XVIII w.) krytym gontowym daszkiem o czterech bramach i czternastu krypto wieżyczkach kryjących stacje Drogi Krzyżowej. Pomiędzy murem a kościołem znajduje się teren dawnego cmentarza parafialnego używanego do połowy XIX w. gdzie zachowały się 3 nagrobki byłych właścicieli dóbr rabczańskich. Rosną tu też najstarsze w Rabce drzewa-pomniki przyrody, posadzone w 1637 r. dęby, jesiony i lipy. Najnowszym obiektem jest altana z rzeźbą siedzącego za stołem patrona muzeum – pisarza Władysława Orkana (autor: Zdzisław Kościelniak).
Rabczański stary kościół uważany jest za perłę architektury drewnianej w skali kraju. Można go zwiedzać codziennie, z wyjątkiem wtorków w godz. od 9.00 do 16.00.
Organistówka z 1860 r. – znajduje się w zacienionym ogrodzie, tuż za północnym murem otaczającym kościół. Budowla z bali, dach kryty gontem o prostej proporcjonalnej bryle. Początkowo mieściła się w niej karczma, obecnie własność prywatna. Adres; ul. Sądecka 9.
Stara plebania – za wschodnim murem otaczającym stary kościół, pochodzi z przełomu XIX i XX w. Ściany zewnętrzne kryte deskami, wnętrze przerobione dla potrzeb mieszczącego się tam Przedszkola nr 2. Adres; ul. Orkana 4
Kościółek Św. Krzyża na Górze Piątkowej – położony w malowniczym miejscu przy szosie – zakopiance, czynny dla odprawiania mszy świętych w niedzielę i święta o godz. 9, 10 i 11. Przed połową XVIII w. na miejscu tym stała mniejsza drewniana kapliczka, jak głosi legenda wystawiona przez kupca, którego modły do Św. Krzyża uratowały od śmierci z rąk zbójców. Wybudowany w 1757 r. przez anonimowego budowniczego w stylu podhalańskim, fundacji Jana Wielopolskiego. Skromną namiotową bryłę wieńczy dwuspadowy dach z gontu, na nim izbica zwieńczona barokowym hełmem z sygnaturką. Kościółek posiada wejście przez dwie sienie kryte łamanymi dachami. Wnętrze w stylu barokowym, organy z 1775 r. W 1994 r. został podpalony, całkowicie odbudowany i zrekonstruowany w 2002 r. Otoczony niewysokim murkiem i starymi drzewami, z których część uległa zniszczeniu podczas pożaru.
 Dojazd zakopianką z Chabówki w kierunku Nowego Targu, pieszo ok. 1,5 godz. żółtym szlakiem do Pociesznej Wody i dalej na drugą stronę zakopianki.
Cdn.
Strony związane z tym tematem:
Wróć do strony głównej...
|
